Hoe de wegen in Lonneker liepen

Hoe de wegen in Lonneker liepen
     

Als u per fiets of auto vanuit Enschede naar Lonneker of in de richting van Oldenzaal rijdt, dan realiseert u zich waarschijnlijk niet dat deze weg nog geen 150 jaar oud is.

Hoe liepen vroeger de wegen van en naar Lonneker?

De grote wegen gingen vroeger over hoge gedeelten en langs essen, boerenerven, maar nooit liep zo'n weg door een es. Wel liep soms een kerkpad door een es. De oude hoofdweg nu liep van de stad Oldenzaal door Zuid Berghuizen richting Lonnekerberg, langs het erve Strootman. Strootman woonde destijds enkele tientallen meters ten oosten van de plaats waar nu de verkeerstoren van de vliegbasis staat. Vandaar ging het langs het erve Roolvink, langs de Roolvink es, over de Esbeek bij het erve Bekkinghof, dat vroeger lag op de hoek van de Vliegveldweg - Vergertweg. Verder langs de Lonneker es en het 'Hilgenhuuske' (waarover een volgende keer) richting 't Sprakel, langs de Hegeboer naar het Voortman en zo in de richting van stad Enschede.

 

Van Enschede uit liep een weg naar Losser over de Laares, langs erve Lobbenslag, thans opgenomen in het landgoed Stokhorst (='Stôorkhorst: : Ooievaarsnest). Deze weg splitste zich bij de handwijzer (de splitsing Losser van nu) in de richting Lonneker via het Bouwhuis en Het Amelink over de Demmer naar Wegman. Achter Wegman, het nu geasfalteerde straatje van de Dorpsstraat naar bloemisterij Engbers liep de Zommerdiek. Het woord zegt het al; deze weg ging door brook en ven, liep door de plaats waar zich nu de 'kleigaten van Smulders' bevinden en kwam ter hoogte van de Lonneker Berg op de tegenwoordige Bergweg, liep vervolgens langs de Hoge Munnink en de Bergwönner in de richting Oldenzaal.

 

Door de gemeente Lonneker werd in 1841 een nieuwe weg aanbesteed. De tegenwoordige Oldenzaalsestraat kwam in 1843 gereed en bestond uit een grindweg van 2.75 meter breed. In 1844 is het eerste tolhuis gereed en van toen af werd er tol geheven.

Dit eerste Tolhuis stond ong. 400 m. ten noorden van de tegenwoordige Wegmanstraat, waar de weg over de Esbeek gaat. Later is het Tolhuis verplaatst in de richting van het dorp. Het heeft gestaan op de plaats waar nu de fam. Nijhof woont, hoek Dorpsstraat bij bakker Baveld. De volgende families waren achtereenvolgens nu met het innen van de tolgelden belast: Morsman, Beukerink, en Nijkamp.

Enkele prijzen omstreeks 1900: een beladen mallejan + paard; 20 cent; elk paard meer: 10 cent; twee of meer aaneengekoppelde wagens: 5 cent per wielstel; een kudde schapen of varkens van meer dan vijftig stuks 50 cent. Vrijgesteld waren wagens van het Koninklijk Huis, postkoetsen, wagens die wegenbouwmateriaal vervoerden en wagens van landbouwers uit de buurt die op weg waren hun eigen grond te bereiken. Ging men naar de markt dan moesten laatsgenoemden wel tol betalen. De tol-inkomsten waren in het najaar het hoogt. Dit kwam doordat de boeren rond Oldenzaal hun oogst (boeskool, aardappelen) in Enschede gingen uitventen.

De tol werd in 1911 opgegheven.

Om de tolgelden te ontduiken gingen heel wat boeren vóór de Tol de Meijerinksweg in en namen dan links een klein pad. Wist u dat door deze wegenbelastingontlopers de Nieuwe Dijk is ontstaan?

 

door: Herman Engbers

Uit Op en um'n Bölt nr. 9 - 1 maart 1974

Share our website