Jonge Wegman

Jonge Wegman

Hoe zijn de voorvoegsels 'Jonge' , 'Oude' en 'Nieuwe' bij de eigennamen hier en elders in Twente ontstaan? De oude Saksen hadden strenge wetten. Zo mocht bij elk gewaard erf maar één 'wÃ¶nnerplaetske' zijn, meer werd absoluut niet toegestaan. Dit zou immers de oude ervan maar versnipperen en hier werd streng op gelet. Ik vertelde u reeds in een vorige aflevering dat bij de Saksen de oudste zoon alles erfde. Hoe ging het nu met de ouders van die jonge boer? Vroeger huisde men allen tezamen in één vertrek: 't los hoes, maar daarna komt de tijd, waarin men in zo'n los hoes een bovenkamer bouwde, met de rest van de woning verbonden, en waarin de ouders hun intrek namen. In latere tijd komt er wat meer vrijheid in onze gewest en wordt het door het markebestuur toegestaan een afzonderlijk huisje bij het oude erf te bouwen, waarin de ouders kunnen wonen. Hierdoor onstonden de bovengenoemde voorvoegsels, zoals bij ons: De Nieuwe Demmer, De Nieuwe Beuker, Oude SpÃ¶lmink enz. Bij deze huisjes kwam maar een klein stukje grond en ze bleven eigendom van het gewaarde erf.

In oude cedels (schriftelijke bewijsstukken) van de marke Lonneker kom je tot ong. 1800 hier 'op 'n BÃ¶lt', naast de naam Wegman ook Oude Wegman tegen. Op de eerste kadasterkaart (van 1825) is er sprake van 'Jonge Wegman'. De grond die tot dit erve behoorde ziet u op het kaartje hiernaast aangegeven binnen de stippellijn. Hoe, wanneer en waarom het 'Jonge Wegman' door Wegman wordt verkocht is tot op heden niet bekend. In 1840 is het eigendom van een zekere Schatman. Deze Schatman was familie van de Davina's van 't Hof Espelo.

Zij stalden bij Schatman de paarden als ze sondags hier ter kerke gingen. Het eigendom van Schatman wordt echter in 1855 (?) door brand verwoest en hij vertrekt naar elders. De grond wordt verkocht aan Robers van 't Woolderikshof, die er een blok van vier woningen op zet. In deze huizen wonen:

1. De Jong, die een cafeetje exploiteerde,

2. Rebos-Jannaoken,

3. De Mussennaeister (Voortman) en

4. De Korhaan (Baveld), die een kolenhandel begint.

De Jong vertrekt en in de dit huis komt 'Bakkersjan' (Savonije) te wonen. Hij was bakkersknecht bij 'n Heem en begint in deze woning voor zichzelf een bakkerij en een café. Weer later worden deze vier woningen aan elkaar getrokken en ontstaat de Uitspanning Savenije. (1910).

Een jaar later koopt Savonije dit huis van Robers met de daarbij liggende grond, welke zich uitstrekte tot de Bergweg.

Er liep toendertijd een pad vlak langs het huidige hotel in de richting van de Bergweg. Op het gedeelte dat door de aanleg van de spoorlijn werd afgesneden (tussen Bergweg en Past. Balkstraat) stonden vroeger twee zgn. Kozakkenhuizen.

Zij waren door de marke daar gebouwd, waarschijnlijk voor de mensen die voor de marke vrijwillige diensten verrichten voor de kozakken, toen deze de legers van Napoleon uit onze streken verdreven.

Zij werden nadien beloond met een woning. Voordat deze huisjes werden afgebroken woonden er 'Kattenantje' en Lippers, bijgenaamd 'De Kozak'. Deze Lippers was afkomstig uit de marke. Lippers woonde vroeger in een boerderijtje tussen 'De Beuker' en 'De Veger'.

Herman Engbers

Uit Op en um'n BÃ¶lt nr. 53, 7 februari 1975

Share our website

Jonge Wegman

Facebook