Pastoor Smit

Pastoor Smit - mos es lostern
     

Mos es lostern - door Herman Engbers

Hee kwam van Losser

oonze oale pastoor Smit (1921-1929). 'No en wat zol dat dan, bint de leu oet Losser nig good?' zul ie wa vroag'n. O, bewaar mie de'r vuur, 't was ne hele goeie pastoor, loat wie dat vuurop zett'n. 'Mer wat hij dan met Losser?' Niks, het zint oonze noabers, zee ligt oons good, zee trekt elk'n mon'n de zun veur oons op en dat ding kan bie de zommerdag mangs merakel heet wën. Me ja, ze wan'n iets vriejer, iets losser, dee leu oet Losser.

 

Vrooger zën ze dat Beanke van Gaal'n de schoold d'r van was, den had Losser in braand stok'n. Mer hoe verkloar ie dan, dat 't in Losser vuur 'n tweed'n weareldoorlog ok nog duftig braand'n, dat wil ie den bisschop van Meunster toch nig op de hoed gem'?

Nee, nee het zal wa komm'n weän dat losser zo oetgestrekt langs de greäns lig. Het smokkel'n brag hear nog wal es nen stuuver extra in de knip. Ok heel wat veark'nbläskes met viefhoester foezel kwamm' 't doarp Losser binn'. No was dat spul ja wa veur 'n haandel, mer zee mog'n hem zelf ok wa gearn: Ie mot 't vlees oonder 'n pekkel hoold'n, zëen ze.

 

'n Borrel kwam oaweral an te pas, van bie de weeg tot op de groow.

Mos es loste. As d'r in Ënske in 't kraankenhoes een was stäarm', dan moss'n de noabers 't liek oet Ënske haal'n. Met 't werum komm'n heul'n ze aait an bie 'n Snippert in de Kleistad. Ze schoom'de waag met 't liek d'r op zo lang in de schop en dreunk'n d'r n'n stevigen borrel.

Mer wat is d'r 'n moal gebeurd? Foi foi kearls oet Losser, wat nen strek. Ze hadd'n de kist van de waag zet, 'n paar jongs oet Lönneker, en boeske oonder 't doodskleed pakt. Door veur'n de kearls oet Losser -dee 'r al doonker was won'n- met de boeske op Losser an. Ze wann'a kort veur Losser toen een van ear 't deur ad en toen met 'n bäs werum noa'n Snippert de boeske terugbreng'n.

Leuw ism dat 't d'r in de Kleistad läg hef.

Toch had'n ze d'r duftig van leard, nig, dat ze bie zo'ne gelegenheid nig meer bie 'n Snippert angöng'n, dat wa, mer ze wann' luk veurzichtiger won'n. In het vervolg namm' ze de kist met noa binnen hen en ze scheum'n hem oonder 't biljart.

Ok zeën ze, dat 't vrooger nig makkelijk was ne vrouw oet Losser te trouw'n: de kearls doar wol'n nig hebb'n , dat ze ear bie de hoone zatt'n. D'r wär zeg, dat ze 't mes los in 'n tuk hadd'n. Toch wann' d'r wa Losserse vrouwleu hier hentrouwd. Dat mot ja wa onwieze stearke kearls weën wes, of zee hadd'n 't vel te dik, dat ear 't mes d'r op of knapp'n.

Noe loaw veureers mer oetschei'n, 't veul aal nog wa met, mer ze wann' iets aanders, dat wann' ze, nog en doar har oonze Pastoor Smit ok ne gät van met kreng'.

 

Pastoor Smit - de grote Smit, zoas ze hem hier neum'n- was hier pastoor in ne tied, dat de pastoors d'r ok nog luk burgemeester bie wan'n; aj hem op stroat teeg'n kwam'n, haj zo'n twintig trad van de veurn de kips a oonder 'n aarm.

He mog naa gearn jaag'n. In de tied van de jacht göng he geregeld met de boer'n met. Mer he steurn zich nergens an. Al zean'n ze ook nog zo vaak: 'Dat mag nig', of, 'Dat wil wie nig hem'm as d'os, dat stuk is van Bliensteen, van Heek of van Tattersal'. , hee deu d'r niks op oet. Hee göng d'r met ziene hoond deurhen en schoot wat hem veur de voot kwam. De jachtopzieners zagg'n dat ok wa van wiet'n, me ja, wat zol'n ze, ze wussen wa, dat ze van gleunig eizer en ne mölnsteen of moss'n bliem'n, mer in die tied ok van ne pastoor.

 

As hee wat niejs har kog veur de keark, zoals 'n moal ne nie'j preakstool, dan wus hee met 't betaal'n wa road: hee har 'n ambtshelm' anslag a kloar en göng gewoon noar de leu hen en zeer: Ik heb nen niej preakstool koch, naa duur oetvall'n en heb die ansloan veur dat en dat bedrag, ai'j 't in 't hoes hebt, dan doot 't mie met, aanders breng 't disse daag an de pastorie, want den kearl mot zien geeld ok hem'n.

 As kleene jöngske zat ik bie de weenterdag op ne zoaterdagnomiddag bie hem in 'n biechtstool. Ik was a nen heel'n eënd op weg en har de zeun mooi op de rieg. Ik denk: Wat hef hee toch', het göng d'r zo duur. Ik loste, wat heur ik? Of ik in de keark geboorn'n was, 'Bie oe in hoes zült ze d'r wa nen duftigen kluppel op hebb'n leg'n, doar zit ie wa woarm en ik verrek hier van de keulte. Ik keek um, de deur van den oal'n biechtstool sloot nig zo best, den was mie weer losloppn'n. Ik heb hem gouw weer dichtdoan, me wa van de boet'nkaant, hee kon um mie mooi brom'm en die zeun die wol'n ja nog wa 'n paar daag'n zitt'n, ik meen'n 't ja good

 As schooljongs moss'n noa schooltied vaak bie de pastoor help'n. A'j weer een of aander karweitje veur hem doan hadd'n, dn reup he oe in de vranda: he har meestal nog wal ne beloning veur oe. 'Hier jongs', zeer he is 'n moal, 'hier he'j nen geuld'n'. 'Dank je wel, mijnheer pastoor'. Mer he zeer de vlot achter an,; 'Doar mo'j mie 'n poond tabak veur haal'n bie 'n Heem'.' Dat was gek anstekk'n zeern wie toen wie noar 'n Heem hen leupen. Mer toen wie hem het poond tabak van 'tSchoap hadd'n brag, mogg'n wie oons zat ett'n in de beès'n.

'Mer ie stekt niks in de tukk'n he'. reup he oons nog too. 'Nee Mijnheer Pastoor.' Mer wat wil ie, wie hadd'n oons duftig had en de tuk ok wa vol. Wie hadd'n 't d'r wal oawer had: Wie goat temet achter oet, oawer 'n schoolpad hen, zo werum op 'n Bölt an. Mer net toen dat gebeur'n zol - he har dat van wiet'n je wa zeen- reup he oons. He schreeuw'n: 'Hier komm'.

He kon d'r wat oet dat halsgat oetkrieg'n. Efkes later stön'n wie veur hem in de vranda in oonze kotte bukskes met de tukk'n roond oet stoan van de beäs'n. Wat zal he inwendig 'n schik hebb'n had, want he vreug oons oaweral noa, mer he har het nig oawer de beäs'n. Mer iedere keer as he oons wat vreug, dan tikk'n he met zien waandelstok op oonze tukk'n, totdat oons het beäsensap langs de bill'n de kloomp inleup. Doarnoa leut he oons noar hoes goan zonder iets oawer de beäe'ns te zeg'n, mer he har oons wal had.

Wat disse pastoor ok presteer'n kon? Vrooger leup'n de hoonder allemoal los en ok wal is wiet van 't hoes of. Wegman ziene hoonder zatt'n wal is magns bie hem in 'n hof te schrobb'n. Dan reup de pastoor oons en zeer: 'Jongs, jaag mie dee hen is efkes disse kaant op'. He haal'n 't geweer van 'n spieker en effen later, doar lag de hen: 't legg'n was d'r of, breng 'n mer noar de kökk;n', zeer he. En de pastoor dan, hoo heul den zich doaroonder? Heel rustig, he stak ziene grote piep an, he wus ja van niks, he kwam ja wis van Losser.

 

Uit Op en um'n Bölt nr. 20, 17 mei 1974.
 
Share our website
Delen
Facebook